Weert, Van Horne Stad

Heren van Weert, Nederweert en Wessem

Het Kapittel stelt de Heren van Horne aan als voogden en beschermers van zijn bezittingen. Hun stamslot was gelegen aan de Maas in Horn. De Heren verbreken echter de banden met Kapittel dat ze in 1306 tot een overeenkomst weten te dwingen, waarbij zij erkend worden als de Heren van Weert, Nederweert en Wessem. Dankzij hun machtige bescherming (zij brengen hun residentie over van Horn naar Weert en de munt van Wessem naar Weert) krijgt Weert een stedelijk aanzien. Er worden grachten, wallen en poorten aangelegd.

Graaf Van Horne

Vanaf 1455 woonden de graven van Horne te Weert, waar graaf Jacob I van Horne een nieuw kasteel hadden laten bouwen, de Nijenborgh. Dit kasteel werd in 1702 tijdens de Spaanse Successieoorlog verwoest. De bekendste graaf van Horne is Philips van Montmorency, beter bekend als Philips van Horne, die in 1568 samen met graaf Lamoraal van Egmont in Brussel werd onthoofd.

Zijn grafsteen is nog steeds te zien in de Martinuskerk in de binnenstad, hoewel uit onderzoek blijkt dat het niet zeker is of hij (behalve de tinnen bus met zijn hart) daar echt begraven ligt. In 2020 werd aan Kasteel De Aldenborgh een grafkelder gevonden waar Philips mogelijk werd begraven. Een plaatselijke scholengemeenschap en een straat dragen zijn naam. In 2018 werd in Weert een 'Graaf van Hornejaar' georganiseerd om (samen met het 'Egmontjaar' in Zottegem, Oud-Beijerland en Egmond (Bergen)) de 450ste verjaardag van de executie door Alva op de Brusselse Grote Markt te herdenken. Op 5 juni 2018 werden in Brussel en Weert herdenkingsplechtigheden gehouden en kransen neergelegd.

De Gouden Eeuw van Weert

Weert komt nu tot bloei. In de periode 1450-1550 beleeft Weert zijn gouden eeuw, wat vooral tot uitdrukking komt in de bouw van de St. Martinuskerk, het kasteel van de Graven van Horne en de ontwikkelingen van het Minderbroedersklooster. Tot de bloei draagt ook het wolambacht bij, opgericht in 1378.

Na de dood van Filips van Montmorency, als laatste graaf van Horn, viel de bescherming voor Weert door de heren van Horne weg. Hierdoor kwam de stad in verval.

Van Horne 'leeft' 

Nog altijd leeft de geschiedenis van de Heren van Horne in Weert. In het van Horne jaar 2018 werden er op drie plaatsen in de binnenstad Van Horne muurschilderingen aangebracht. Deze zijn nog steeds te bezichtigen en maken deel uit van de Street Art Tour in Weert.

Tijdens het pinksterweekend van 5 en 6 juni 2022 werd het oude stadspark feestelijk heropend onder de nieuwe naam Kasteelpark Nijenborgh. Met centraal in Kasteelpark Nijenborgh de voormalige voorburcht van het kasteel, nu voorhof geheten, is alle aandacht gericht op het historisch perspectief van Weert als woonplaats van Filips van Montmorency, graaf van Horne. Opgravingen en archeologisch onderzoek die tijdens de verbouwing hebben plaatsgevonden hebben geleid tot (vernieuwde) inzichten. Een door een burgerinitiatief mogelijk gemaakt ruiterstandbeeld van de graaf werd tijdens het openingsweekend onthuld.

In deze moderne tijd beleeft je de historie van Weert ook digitaal. Via de app Archeoroute, een digitale app met virtuele technieken, vertelt een archeoloog de geschiedenis en het belang van Vestingstad Weert. Meer informatie over de app vind je op www.archeoroutelimburg.nl.

Er is nog zoveel meer te ontdekken over de Heren van Horne en de geschiedenis van Weert. Mocht je meer willen lezen dan vind je hieronder enkele verwijzingen.

Biografie Philips en overige info
Artikel: Weert Van Hornestad
Animatie: Kasteel De Nijenborgh
VVV-stadswandeling Van Horne
Info archeologie (o.a. Tiendschuur)
Gemeentelijke facebookpagina erfgoed Weert
Stichting streekarcheologie
Informatie over erfgoed Van Horne